Gmina Mogilany składa się z 10 sołectw, z których każde ujmuje mieszkańców i przyjezdnych swoim specyficznym klimatem i urokiem. Z racji bezpośredniego sąsiedztwa z Krakowem Gmina wydaje się przyjmować cechy Gminy miejsko-wiejskiej niż Gminy wiejskiej. Mając jednak na uwadze specyfikę Gminy i piękne krajobrazy, władze Gminy czynią wszelkie starania, aby zachować jej wiejski charakter. Kilka słów zamieszczonych poniżej o każdej wsi pozwoli poznać jej historie oraz przybliżyć jej walory krajobrazowe. W Gminie Mogilany jest ok. 11 000 mieszkańców.

• Sołectwo Buków
• Sołectwo Brzyczyna
• Sołectwo Chorowice
• Sołectwo Gaj
• Sołectwo Konary
• Sołectwo Kulerzów
• Sołectwo Libertów
• Sołectwo Lusina
• Sołectwo Mogilany
• Sołectwo Włosań

Brzyczyna

Zabudowania wsi są dość zwarte i skupiają się na obrzeżach środkowego odcinka Doliny Rzepnika, gdzie spływa kilka krótkich potoków żłobiących wąskie i głębokie wąwozy. Dzięki temu rzeźba terenu Brzyczyny jest dość urozmaicona. Według miejscowego podania, dawniej były tu lasy „brzezowe". Dziedzic Korabnik poosadzał w nich drwali, kazał im ciąć drewno i wywozić na sprzedaż. Wyrębisko brzezowe nazwał Brzyczyna. Pierwszy znany zapis o wsi pochodzi z 1434 roku i wymienia Jana z Libertowa, który w wianie dla żony zapisał pewna część dóbr wsi „Brzicina". Wieś, podzielona na 3 części, przez lata zmieniała właścicieli.

 

Buków

Wieś położona w odległości ok. 4 km na zachód od Mogilan, na grzbiecie oraz południowo - północnych stokach mogilanskiego wzgórza. Nazwa Buków niewątpliwie wywodzi się od bukowych lasów, które niegdyś pokrywały te okolice, później zostały wykarczowane i zasiedlone. Pierwsza wzmianka o wsi „Bukowe", jako należącej do klasztoru Benedyktynów w Tyńcu, znajduje się w dokumencie z 1286 roku. Buków należał do Benedyktynów aż do roku 1816, kiedy został przejęty przez rząd austriacki na rzecz galicyjskiego ruchu religijnego. W XX wieku stał się własnością biskupstwa, a potem arcybiskupstwa krakowskiego, przez które to został rozparcelowany pomiędzy okolicznych chłopów. Od lat życie kulturalne toczy się wokół działalności Szkoły Podstawowej im. Oskara Kolberga oraz Remizy Ochotniczej Straży Pożarnej w Bukowie i Kaplicy. Strona internetowa sołectwa https://bukow.mogilany.pl/.

Chorowice

Wieś Chorowice położona jest po północno - zachodniej stronie góry mogilańskiej Pogórza Wielickiego. Rzeźba terenu jest dość urozmaicona, ponieważ liczne strumienie i potoki, spływające do Rzepnika, malownicze dolinki i wąwozy. Zachodni i południowy skraj wsi pokrywają obszerne lasy.

Brzmienie nazwy wsi może wskazywać, że założyli ja bądź posiadali potomkowie jakiegoś Chora, ponieważ imię takie było w średniowieczu używane, a końcówka „ice" oznaczała właśnie synów, wnuków itp. Nazwa „Chorowice" po raz pierwszy została wymieniona w dokumencie legata Idziego z lat 1123 - 1125. W Chorowicach znajduje się stary dwór oraz Kaplica.

Gaj

Jest to miejscowość odległa od granic Krakowa ok. 3 km, położona po obu stronach drogi krajowej nr 7. Rozłożona malowniczo na pofalowanym terenie na licznych niższych stokach i grzbietach wzgórz i dolin Pogórza Wielickiego. Jest to wieś wymieniana w dokumencie już z 1088 roku. Należał on do Benedyktynów Tynieckich, a od XV w. do Kościoła Katedralnego na Wawelu. W tej malowniczo położonej miejscowości znajduje się Kościół p.w. Narodzenia NMP z jej obrazami od dawna łaskami słynącymi. W połowie XVII wieku obecny obraz Matki Boskiej Gajowskiej był szeroko znany w Polsce, gdy w czasie wojen szwedzkich i innych nieszczęść ludność nawet z daleka przybywała tu, by modlić się przed cudownym wizerunkiem Maryi. Z miejscowością ta trwale związany jest gen. Józef Bem, który w latach 1801 - 1808 spędził dzieciństwo w Dworku w Gaju. Przez sam środek Gaja przebiega również szlak turystyczny gen. Józefa Bema. Okoliczni mieszkańcy angażują się w działania na rzecz Zespołu Szkół (gimnazjum i liceum profilowane) oraz Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II. Działa tutaj również  Ludowy Klub Sportowy „Gajowianka". Wszystkim ulicom zostały nadane nazwy, co znacznie podniosło estetykę sołectwa.

Konary

Wieś położona w malowniczej dolinie potoku Łaznik, której stoki wystawione na zachód porośnięte sa płatami lasów mieszanych. Nazwa pochodzi zapewne od lasów - konarów, jest jednak hipoteza, Ie nazwa wsi jest związana z ludźmi trudniącymi się chowem koni - koniarze. W Konarach od 1911 roku działa Konwent Ojców Bonifratrów. Głównym charyzmatem tego zakonu jest posługiwanie ludziom chorym, cierpiącym, niepełnosprawnym i potrzebującym.
Prowadzone sa tutaj:

• Dom Pomocy Społecznej dla 52 mężczyzn z zaburzeniami psychicznymi,
• Warsztaty Terapii Zajęciowej dla 45 podopiecznych z okolicznych gmin,
• Środowiskowy Dom Samopomocy - terapia dzienna dla 30 uczestników,
• Ośrodek Interwencji Kryzysowej,
• Zakład Aktywności Zawodowej.

Mieszkańcy Konar skupiają się wokół działalności nowej Szkoły Podstawowej, Filii Gminnej Biblioteki Publicznej, Ochotniczej Straży Pożarnej oraz Klubu Sportowego „Conavia" i Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna.

 Kulerzów

Pierwsza wzmianka o Kulerzowie pojawiła się dopiero w 1442 roku - należał wówczas do klasztoru Norbertanek w Zwierzyńcu koło Krakowa. Nie jest wiadome, kiedy wieś stała się własnością klasztoru. Zapewne pierwotnie była to wieś królewska, a klasztorowi została darowana przez Kazimierza Wielkiego lub zamieniona na inne dobra. Do klasztoru Kulerzów należał do końca XVII w., następnie przejął go skarb austriacki. W 1802 roku wieś zakupił Józef Konopka z Modlnicy z sąsiednimi wsiami - Mogilanami i Głogoczowem. W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku majątek w Kulerzowie został rozparcelowany miedzy okolicznych chłopów. Wieś położona na południowym stoku zachodniej odnogi Mogilańskiej Góry, opadającej ku Dolinie Skawinki w Radziszowie. Z niezabudowanych partii stoków, w kierunku południowym, otwierają się przepiękne widoki. Najbliżej rozpościerają się wzniesienia Lasu Bronaczowa.

Libertów

Libertów położony jest na progu Pogórza Wielickiego, osiągającego tutaj wysokość 335 m n.p.m. Roztacza się z niego piękny widok w kierunku północnym na wzgórza tynieckie, Skotnickie i kobierzyńskie oraz obniżenie Sidziny. Jest to miejscowość bezpośrednio połączona z granicami Krakowa. W połowie XVII wieku wieś należała do ariańskiej rodziny Waxmanów, którzy do Krakowa przyjechali z Norymbergii i otrzymali szlachectwo. Do 1945 roku własność tabularna Wojciecha Podlewskiego spokrewnionego z Konopkami. W 2001 roku został konsekrowany przez Metropolitę Krakowskiego Kardynała Franciszka Macharskiego Kościół Św. Brata Alberta - najnowocześniejszy obiekt sakralny na terenie Gminy. W Libertowie funkcjonuje Szkoła Podstawowa, Filia Przedszkola Samorządowego oraz Ludowy Klub Sportowy „Libertów" i Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna. Mając na uwadze ciągły rozwój okolicy, mieszkańcy założyli Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Libertowa i Brzyczyny. Wszystkim ulicom zostały nadane nazwy, co znacznie podniosło estetykę sołectwa.

Lusina

Wieś położona na grzbiecie wzgórza (279 m n.p.m.) i w dolinie rzeki Krzywica, w odległości ok. 2 km na wschód od Gaja. Nazwa wsi, podobnie jak większości okolicznych sołectw, jest związana z lasami - dawniej Lesina, Lasina. W dolinie potoku są stawy rybne. Znajdują się również tutaj tereny wzbogacone w źródła wody mineralnej. Życie kulturalne skupia się przy Szkole Podstawowej im. Świętej Jadwigi Królowej. W Lusinie znajduje się również dworek z parkiem z XVII wieku. Wszystkim ulicom zostały nadane nazwy, co znacznie podniosło estetykę sołectwa.

Włosań

Wieś położona jest ok. 3 km na południe od Mogilan. Jej nazwa pochodzi prawdopodobnie od słowa „wlasan", czyli położenia w lasach, zwanych dawniej Czarnym Lasem. Wzmianki z XIII w. (1253 r.) informują, ze leżała na skraju olbrzymiej puszczy, a jej mieszkańcy pełnili służbę przy straży „brony myśliwskiej", za co otrzymali od Bolesława Wstydliwego pozwolenie zakładania barci w lesie, wybierania miodu i połowu ryb. Działa tutaj Ochotnicza Straż Pożarna, a przy niej rozwija się Orkiestra Dęta uświetniając wszystkie gminne imprezy. Dzieci maja dobre warunki do nauki w szkole podstawowej i niedawno wybudowanej sali gimnastycznej. Nieopodal szkoły, niemalże w centrum wsi, znajduje się stary Kościół. Wszystkim ulicom zostały nadane nazwy, co znacznie podniosło estetykę sołectwa.